Torul

Torul

Trabzon'un 70 km güneybatısında kurulu bir kasabadır.

İsmi

Yaygın görüş, isminin Antik Yunan Sömürgeciliği döneminde Zenofon'un aynı çevrede "DRİL" adıyla varlığını bildirdiği bir yerli kabile ile ilişkili olduğu yönündedir.

Tarihi

Bir yerleşim yeri ve idari birim olarak bahsinin geçtiği en eski kayıt, Trabzon'dan Erzincan'a giderken 30 Nisan 1404 tarihinde "DORİLE" kalesine ulaştığını rapor eden bir İspanyol diplomata aittir. O dönemde Trabzon İmparatorluğu'na bağlı Orta Haldia eyaletinin idari merkezi olarak Sürmeneli Kavazit ailesine mensup bir valinin yönetimi altında olan Torul, başkentin güneyden gelecek saldırılara karşı savununulması için büyük önem taşımaktaydı. Ziyaret etmek istedikleri Timur'un o sıralarda nerede olduğunu öğrenmek üzere Erzincan'a ulaşmaya çalışan İspanyol elçilere Timur'un elçisi de refakat etmekteydi. Ancak Timur'un elçisi, Kavazit'in geçiş için talep ettiği haraç bedelini ödemeyi reddettiği için hep birlikte uzun bir süre Torul'da alıkonuldular. Ardından istenen ödeme yapılınca serbest bırakıldılar ve bir muhafız birliği eşliğinde Alansa yakınlarındaki sınıra ulaştırıldılar.

Kavazit'in, o yıllarda saltanatının en kudretli döneminde olan Timur'un elçisinden zorla haraç alması çılgın bir cüretkârlık gibi görünse de, onun oğlu ve bir sonraki Torul dükü olan diğer bir Kavazit, 1461 yılında çok daha inanılmaz bir meydan okumaya imza atmıştır. Osmanlı kuşatması sonucunda imparatorluk başkentinin düşmesine rağmen Torul kalesini teslim etmeyi kabul etmeyerek direnme kararı almıştır. Dörtbir yanından abluka altında olduğu halde bu direnişini yaklaşık 18 yıl boyunca sürdürmeyi de başarmıştır. Sonrasında bu inadın sona erdirilmesi ile nihayet 1479 yılında teslim olan ve Osmanlı Sultanlığı idaresine giren Torul, yine Trabzon'a bağlı bir yerleşim birimim olarak varlığını sürdürmüştür. 1486 yılından itibaren de tüm vergi sayımı kayıtlarında aynı konumda ve aynı isimle yer almaya devam etmiştir.

Torul yakınlarındaki Masura Mağarası

Köyleri

Torul çevresinde, kasaba ile tarihi bağları olan ve günümüze dek varlıklarını devam ettiren en eski köyler; Macara, Cimera, Masura, Matara, Çaka, Herek, Artabel, Coloşana, Koryana, Soryana ve Zermut olarak sıralanabilir.

Tavsiyeler

• Nerede ne görülür? : Kasabanın 15 km doğusunda, Baladan köyü yakınlarında bulunan Masura mağarası, dolomitik kireçtaşları içerisinde gelişen karstik oluşumlarıyla ön plana çıkan 150m uzunluğunda bir doğal yeraltı oluşumudur. 1550m rakımlı bir tepenin yamacında yer alan ve 15 milyon yıllık olduğu düşünülen mağaranın içindeki sarkıtlar, dikitler, sütunlar, traverten havuzları ve basamakları, özellikle renk ve motif zenginlikleri ile dikkat çekmektedir.