Rumca

Doğu Roma İmparatorluğu'nun saray dilidir. Aynı zamanda ülkenin Ortodoks ahalisinin yaygın ortak ibadet, eğitim ve ticaret dilidir.

İsim

İsimlendirme, Batı Asya dillerinde "[Doğu] Roma, [Doğu] Roma memleketi, [Doğu] Romalı, [Doğu] Roma vatandaşı, [Doğu] Roma'ya ait, [Doğu] Roma'ya özgü ..." anlamlarına kullanılan RÛM [= ROMA] sözcünden kaynaklanır.

Tarihi

Antik Yunan Sömürgeciliği döneminin ileri evrelerinde, özelikle Batı Asya topraklarında farklılaşarak yaygınlaşmış Antik Yunanca temelli sömürge lehçelerini, Koini adı altında ortak bir lügat ve gramerle yeniden toparlama girişimi, Rumcanın ilk oluşum süreci sayılabilir. Balkanlar'da Latin, Slav ve Arnavut dillerinin, Batı Asya'da Anadolu, Kafkas ve Semitik kökenli dillerin yoğun etkisi altında kalan bu lehçeler, sonraki dönemlerde bölgesel farklılaşmalarına bağlı olarak İstanbul Rumcası, Kapadokya Rumcası, Trabzon Rumcası gibi farklı isimlerle tanımlanmıştır.

İlki 15. yüzyılda, ikincisi 19. yüzyılda olmak üzere iki kez Antik Yunanca'ya dönüş girişimlerinde bulunulsa da kalıcı bir sonuç alınamamıştır. 20. yüzyılda da Yunanistan'da tekrar benzer bir "Öz Yunanca"ya dönüş planı hayata geçirilmiş olsa da, halk nezdinde destek bulamaması üzerine 1976 yılında bu çabalara resmen son verilmiştir. Ancak o süreçte Yunan Dil Kurumu tarafından çoğu eski yazıtlardan toplanan, bir kısmı ise Antik Yunanca temel alınarak masa başında üretilen birçok sözcük, yaygın medya desteği ile günlük konuşma diline girebilmeyi başarmış, böylece Modern Yunanca olarak isimlendirilen Yunanistan resmi dilinin, özellikle Türk, Slav ve Arnavut etkisinden olabildiğince arındırılmış bir yapıya kavuşabilmesi mümkün olabilmiştir.

[Antik Yunanca > Rumca > Modern Yunanca] dönüşümü ile [Eski Türkçe > Osmanlıca > Modern Türkçe] dönüşümü, birbirine oldukça benzer süreçlerdir. Bu benzerlikler, bahsi geçen tüm bu dillerin tarihsel ve siyasi konumlarının karşılıklı olarak kavranabilmesine imkan verebilecek niteliktedir.