"İsak Jvania" sayfasının sürümleri arasındaki fark
| (Aynı kullanıcının aradaki diğer 43 değişikliği gösterilmiyor) | |||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
| − | [[Dosya:Ishak-Zhvania-1931.jpg|400px|thumb| | + | [[Dosya:Ishak-Zhvania-1931.jpg|400px|thumb|İsak Jvania (1931)]] |
| − | + | İsak Jvania (1891-1937) [[Zugdidi]] doğumlu siyasetçidir. | |
| − | + | Ekim Devrimi'nin [[Abhazya]] ve [[Megrelia]] bölgelerindeki zaferlerinde önemli pay sahibi olan yerel bolşevik önderlerden biridir. | |
| + | |||
| + | ==İsmi== | ||
| + | Çeşitli kaynaklarda, farklı dillerdeki yazılışıyla adı Ishak, Isak, Isaak, Isak̆i, soyadı ise Jvania, Zhvania, Z'vania şekillerinde geçer. | ||
==Hayatı== | ==Hayatı== | ||
| + | '''1891''''de [[Zugdidi]] yakınlarındaki [[Lekije]] köyünde çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. | ||
| − | + | '''1913''' yılından itibaren RSDİP'in Bolşevik kanadının bir militanı oldu. '''1916''''da askere alındı. Ertesi yıl firar ederek [[Zugdidi]], [[Kutais]] ve [[Suhum]] bölgelerinde aktif parti militanı olarak devrim sürecine katıldı. '''1918''''de [[Suhum]] Devrim Komitesi'nin kurucu üyelerinden biri oldu. Sonrasında Gürcü Menşevik hükümeti tarafından birkaç kez tutuklandı ve hapse girdi. '''1921''''de aynı komitenin başkanlık görevini üstlendi. | |
| − | |||
| − | ''' | ||
| − | + | Bölgede Sovyet hükümetlerinin kurulmasıyla birlikte, önce Abhazya Özerk Sovyet Cumhuriyeti Tarım Bakanı, ardından da bir süre Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti Tarım Bakanı yardımcısı olarak görev yaptı. Aynı zamanda da [[Zugdidi]] bölge komitesi genel sekreteri oldu. [[Lenin]]'in ölümünden sonra da onun farklı dillere ve kültürlere yönelik özgürlük ve özerklik politikasının savunucusu olmaya devam etti. Çarlık döneminde kilisenin ve Gürcü şovenistlerin baskısı altında kalmış olan kendi anadili Megrelcenin resmiyet kazanması için de çaba sarfetti. Bu yöndeki çalışmalara destek verdi ve atılan adımların hamisi oldu. | |
| + | '''1925''''de onun girişimleriyle [[Zugdidi]] parti komitesinin talebini gündeme alan Gürcistan Komünist Partisi merkez komitesi, [[Megrel]] bolşevik üyelerin desteği ve [[Şalva Eliava]]'nın da ağırlığını ağırlığını koymasıyla, Megrelcenin okullarda eğitim dili ve mahkemelerde resmi dil olarak kullanılmasına ve [[Megrelce]] gazete yayınlanmasına ilişkin bir kararı kabul etti. Ancak bu kararın hayata geçirilmesi Gürcü milliyetçilerin baskısıyla rafa kaldırıldı. | ||
| + | |||
| + | '''25 Mart 1929''' tarihinde, bu kez de bölge merkez komite müsteşarı [[Mişo Dadiani]], Megrel dilinin okullarda ve mahkemelerde kullanımına dair bir yönetmelik yayımlayarak, nüfusun çoğunluğunun Gürcü dilini bilmediği yerlerde Megrelcenin kullanılabileceğini ilan etti. Bu karar hem Gürcü şovenist ileri gelenler, hem de Megrelceyi kaba bir köylü dili olarak gören asimile olmuş şehirli Megrel yarı aydınlar tarafından büyük tepkiyle karşılandı, bölücülük olarak nitelendirildi.<ref>Timothy Blauvelt (2014) [https://abkhazworld.com/aw/Pdf/The_Mingrelian_Question_Institutional.pdf "The ‘Mingrelian Question’: Institutional Resources and the Limits of Soviet Nationality Policy"]</ref> | ||
| + | |||
| + | Buna rağmen Jvania ile birlikte hareket eden yurtsever [[Megrel]] bolşevikler ve aydınlar geri adım atmadılar. Bu karardan bir süre sonra [[Zugdidi]] bölgesel Parti Meclisi, kendisini Stalin ile gayrıresmi bir görüşme yapması için görevlendirdi. '''12 Eylül 1929''''da [[Soçi]]' bir araya geldiği Stalin'e Megrellerin özerklik ve Megrelcenin resmiyetine ilişkin taleplerini iletti. Kendi beyanına göre, sorunun inceleneceğine ve çözüm yönünde adımlar atılacağına dair bir söz de aldı. Bu kayıt dışı sözlü taahhütü en üst düzeyde onay olarak kabul eden Jvania, akabinde kendisi de bir [[Megrel]] olan Transkafkasya başbakanı [[Şalva Eliava]]'nın da tam desteğini alarak hiç vakit kaybetmeden kendi adımlarını atmaya başladı. '''1930''' yılında onun çabalarıyla ilk [[Megrelce]] gazete "Qazakişi Gazeti" (=Köylünün Gazetesi) Gürcü alfabesiyle basıldı. [[Megrelia]] genelinde dağıtımı yapıldı ve 17 bin tiraja kadar ulaştı. Ertesi yıl "Sovyet yönetimi için Samegrelo köylülüğünün mücadelesi" başlığını taşıyan [[Megrelce]] kitabını yayımladı. | ||
<ref>Karina Vamling (2004) "Subordinate clauses in Megrelian texts from the early Soviet period"</ref> | <ref>Karina Vamling (2004) "Subordinate clauses in Megrelian texts from the early Soviet period"</ref> | ||
| − | |||
| − | '''1937''' | + | Ancak bu olumlu gelişmeler fazla uzun süremedi. '''1933''' yılından itibaren, Gürcü [[Stalin]]'in açık desteğini arkalarına alan Gürcü ulusalcılarının ve yerel işbirlikçilerinin giderek daha da artan baskıları sonucu, ertesi yıl görevinden alınarak Megrelia'dan uzaklaştırıldı. Acara Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'nda bir göreve atandı. [[Mamanti Kvirtia]] gibi Megrel aydınlar da [[Stalin]] destekli [[Kartvelizm Terörü]]'nden benzer şekillerde paylarını aldılar.<ref>Laurence Broers (2014) "Containing the Nation, Building the State: Coping with Nationalism, Minorities and Conflict in Post-Soviet Georgia"</ref> |
| + | |||
| + | '''21 Ekim 1937''' tarihinde terörist faaliyetlerle iltisaklı olduğu gerekçesiyle tutuklandı. '''30 Aralık 1937''' günü, kendisiyle birlikte hareket eden diğer [[Megrel]] bolşevik önder ve aydınlarla birlikte kurşuna dizilerek infaz edildi. | ||
==Eserleri== | ==Eserleri== | ||
| − | * Muç'o Lemende | + | * Muç'o Lemende Samargaloşi Moxande Q'azaq'oba Sabç'oepişi Xeşuulobaşeni (1931) |
| + | * Ç'ita Çxoria (1932) | ||
==Kaynaklar== | ==Kaynaklar== | ||
| − | + | [[Kategori:Önemli Kişiler]] | |
| − | [[Kategori: | + | [[Kategori: Kartvelizm Terörü Kurbanları]] |
03.41, 24 Ağustos 2023 itibarı ile sayfanın şu anki hâli
İsak Jvania (1891-1937) Zugdidi doğumlu siyasetçidir.
Ekim Devrimi'nin Abhazya ve Megrelia bölgelerindeki zaferlerinde önemli pay sahibi olan yerel bolşevik önderlerden biridir.
İsmi
Çeşitli kaynaklarda, farklı dillerdeki yazılışıyla adı Ishak, Isak, Isaak, Isak̆i, soyadı ise Jvania, Zhvania, Z'vania şekillerinde geçer.
Hayatı
1891'de Zugdidi yakınlarındaki Lekije köyünde çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
1913 yılından itibaren RSDİP'in Bolşevik kanadının bir militanı oldu. 1916'da askere alındı. Ertesi yıl firar ederek Zugdidi, Kutais ve Suhum bölgelerinde aktif parti militanı olarak devrim sürecine katıldı. 1918'de Suhum Devrim Komitesi'nin kurucu üyelerinden biri oldu. Sonrasında Gürcü Menşevik hükümeti tarafından birkaç kez tutuklandı ve hapse girdi. 1921'de aynı komitenin başkanlık görevini üstlendi.
Bölgede Sovyet hükümetlerinin kurulmasıyla birlikte, önce Abhazya Özerk Sovyet Cumhuriyeti Tarım Bakanı, ardından da bir süre Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti Tarım Bakanı yardımcısı olarak görev yaptı. Aynı zamanda da Zugdidi bölge komitesi genel sekreteri oldu. Lenin'in ölümünden sonra da onun farklı dillere ve kültürlere yönelik özgürlük ve özerklik politikasının savunucusu olmaya devam etti. Çarlık döneminde kilisenin ve Gürcü şovenistlerin baskısı altında kalmış olan kendi anadili Megrelcenin resmiyet kazanması için de çaba sarfetti. Bu yöndeki çalışmalara destek verdi ve atılan adımların hamisi oldu.
1925'de onun girişimleriyle Zugdidi parti komitesinin talebini gündeme alan Gürcistan Komünist Partisi merkez komitesi, Megrel bolşevik üyelerin desteği ve Şalva Eliava'nın da ağırlığını ağırlığını koymasıyla, Megrelcenin okullarda eğitim dili ve mahkemelerde resmi dil olarak kullanılmasına ve Megrelce gazete yayınlanmasına ilişkin bir kararı kabul etti. Ancak bu kararın hayata geçirilmesi Gürcü milliyetçilerin baskısıyla rafa kaldırıldı.
25 Mart 1929 tarihinde, bu kez de bölge merkez komite müsteşarı Mişo Dadiani, Megrel dilinin okullarda ve mahkemelerde kullanımına dair bir yönetmelik yayımlayarak, nüfusun çoğunluğunun Gürcü dilini bilmediği yerlerde Megrelcenin kullanılabileceğini ilan etti. Bu karar hem Gürcü şovenist ileri gelenler, hem de Megrelceyi kaba bir köylü dili olarak gören asimile olmuş şehirli Megrel yarı aydınlar tarafından büyük tepkiyle karşılandı, bölücülük olarak nitelendirildi.[1]
Buna rağmen Jvania ile birlikte hareket eden yurtsever Megrel bolşevikler ve aydınlar geri adım atmadılar. Bu karardan bir süre sonra Zugdidi bölgesel Parti Meclisi, kendisini Stalin ile gayrıresmi bir görüşme yapması için görevlendirdi. 12 Eylül 1929'da Soçi' bir araya geldiği Stalin'e Megrellerin özerklik ve Megrelcenin resmiyetine ilişkin taleplerini iletti. Kendi beyanına göre, sorunun inceleneceğine ve çözüm yönünde adımlar atılacağına dair bir söz de aldı. Bu kayıt dışı sözlü taahhütü en üst düzeyde onay olarak kabul eden Jvania, akabinde kendisi de bir Megrel olan Transkafkasya başbakanı Şalva Eliava'nın da tam desteğini alarak hiç vakit kaybetmeden kendi adımlarını atmaya başladı. 1930 yılında onun çabalarıyla ilk Megrelce gazete "Qazakişi Gazeti" (=Köylünün Gazetesi) Gürcü alfabesiyle basıldı. Megrelia genelinde dağıtımı yapıldı ve 17 bin tiraja kadar ulaştı. Ertesi yıl "Sovyet yönetimi için Samegrelo köylülüğünün mücadelesi" başlığını taşıyan Megrelce kitabını yayımladı. [2]
Ancak bu olumlu gelişmeler fazla uzun süremedi. 1933 yılından itibaren, Gürcü Stalin'in açık desteğini arkalarına alan Gürcü ulusalcılarının ve yerel işbirlikçilerinin giderek daha da artan baskıları sonucu, ertesi yıl görevinden alınarak Megrelia'dan uzaklaştırıldı. Acara Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'nda bir göreve atandı. Mamanti Kvirtia gibi Megrel aydınlar da Stalin destekli Kartvelizm Terörü'nden benzer şekillerde paylarını aldılar.[3]
21 Ekim 1937 tarihinde terörist faaliyetlerle iltisaklı olduğu gerekçesiyle tutuklandı. 30 Aralık 1937 günü, kendisiyle birlikte hareket eden diğer Megrel bolşevik önder ve aydınlarla birlikte kurşuna dizilerek infaz edildi.
Eserleri
- Muç'o Lemende Samargaloşi Moxande Q'azaq'oba Sabç'oepişi Xeşuulobaşeni (1931)
- Ç'ita Çxoria (1932)
Kaynaklar
- ↑ Timothy Blauvelt (2014) "The ‘Mingrelian Question’: Institutional Resources and the Limits of Soviet Nationality Policy"
- ↑ Karina Vamling (2004) "Subordinate clauses in Megrelian texts from the early Soviet period"
- ↑ Laurence Broers (2014) "Containing the Nation, Building the State: Coping with Nationalism, Minorities and Conflict in Post-Soviet Georgia"