"Aleksi (IV.)" sayfasının sürümleri arasındaki fark
(→Hayatı) |
|||
| (Aynı kullanıcının aradaki diğer 16 değişikliği gösterilmiyor) | |||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
| − | [[Dosya:Kırım-Trabzon-Arması.jpg|400px|thumb|Aleksi (IV.) döneminde Kırım'da bir | + | [[Dosya:Kırım-Trabzon-Arması.jpg|400px|thumb|Aleksi (IV.) döneminde Kırım'da bir barış kitabesine işlenmiş olan Trabzon imparatorluk forsu; çift başlı kartal (1425) <ref name=":0" />]] |
'''Aleksi (IV.) Ulu Komnin''' (1382 - 1428) [[Trabzon İmparatorluğu]]'nun 19. hükümdarıdır. | '''Aleksi (IV.) Ulu Komnin''' (1382 - 1428) [[Trabzon İmparatorluğu]]'nun 19. hükümdarıdır. | ||
| − | == | + | ==İsmi== |
| − | Kendi dönemindeki kayıtlarda adı; [[Latince]]: ''Alexius [Magnus] Comnenus'', [[Rumca]]: '' | + | Kendi dönemindeki kayıtlarda adı; [[Latince]]: ''Alexius [Magnus] Comnenus'', [[Rumca]]: ''Aleksios Megas Komninos'', [[İtalyanca]]: ''Alessio [Mega] Komneno'' olarak geçer. |
==Hayatı== | ==Hayatı== | ||
Trabzon imparatoru [[Manuel (III.)]]'in ilk eşi [[Gülhan Hatun]]'dan olma oğlu olarak '''1382''''de [[Trabzon]]'da doğdu. | Trabzon imparatoru [[Manuel (III.)]]'in ilk eşi [[Gülhan Hatun]]'dan olma oğlu olarak '''1382''''de [[Trabzon]]'da doğdu. | ||
| − | '''1395''' yılında 13 yaşındayken, doğum ismi hanedan geleneğinde uğurlu sayılan Aleksi ismiyle değiştirilerek veliaht prens ilan edildi. <ref name=":0">Ahmet Mican Zehiroğlu (2018) "Trabzon İmparatorluğu" | + | '''1395''' yılında 13 yaşındayken, doğum ismi hanedan geleneğinde uğurlu sayılan Aleksi ismiyle değiştirilerek veliaht prens ilan edildi. <ref name=":0">Ahmet Mican Zehiroğlu (2018) "[https://www.amazon.com.tr/Trabzon-İmparatorluğu-3-Cilt-Ahmet-Zehiroğlu/dp/6058103207/ Trabzon İmparatorluğu (3.Cilt)]" s.50, 140-173</ref> |
| − | '''1415''' yılı sonlarında başlayan Trabzon-Ceneviz savaşı ile iktidarı iyice zayıflamış olan ve aynı süreçte muhtemelen veba hastalığından ölen babasının yerine '''5 Mart 1417''' tarihinde tahta geçti. İmparator ünvanı aldığında 35 yaşındaydı. Tahta çıktığında devam etmekte olan savaşta kaçınılmaz görünen hezimete engel olamadı. '''30 Ekim 1417''' | + | '''1415''' yılı sonlarında başlayan Trabzon-Ceneviz savaşı ile iktidarı iyice zayıflamış olan ve aynı süreçte muhtemelen veba hastalığından ölen babasının yerine '''5 Mart 1417''' <ref>Jakob Philipp Fallmerayer (1845) "Fragmente aus dem Orient" c.II s.102-107</ref> tarihinde tahta geçti. İmparator ünvanı aldığında 35 yaşındaydı. Tahta çıktığında devam etmekte olan savaşta kaçınılmaz görünen hezimete engel olamadı. '''30 Ekim 1417''' tarihinde başkenti ablukaya alan Cenevizlerin ağır koşullarını kabul ederek bir ateşkes antlaşması imzaladı. '''28 Şubat 1418''' tarihinde Cenova'da imzalanan koşulları nispeten hafifletilmiş bir barış antlaşmasıyla da Cenevizlere ödenecek savaş tazminatı belirlendi. Karşılıklı olarak imzalanan belge, bedeli [[Fındık|fındık]] ve [[Trabzon Şarabı|Trabzon şarabı]] ile ödenmek üzere imzalanmış ilk ve tek savaş tazminatı sözleşmesi olarak tarihe geçti. <ref name=":0" /> |
| − | Bizanslı eşinin etkisiyle olsa gerek, | + | Bizanslı eşinin etkisiyle olsa gerek, ezeli Trabzon-[[Bizans Devleti|Bizans]] husumetinde nispeten daha pasif ve uzlaşmacı bir tutum sergiledi. Eşinin saraydaki Bizansvari faaliyetlerinden rahatsız olan yerli aristokrasi, veliaht prens olan oğlunu babasının bir an önce tahttan indirilmesi gerektiği konusunda ikna etmeye çalıştı. '''1420''''li yıllara gelindiğinde hem iç savaş ve darbe tehlikesiyle hem de Kırım üzerindeki ihtilaflar nedeniyle Cenevizlerle yeniden tırmanan gerginliklerle karşı karşıyaydı. Önce Cenevizlerle uzlaşarak Kırım sorununu geçici de olsa dondurdu. Ardından yayınladığı [[Faroz Fermanı]] ile yerli aristokrasiye örtülü bir gözdağı vermeye çalıştı. Ancak bu hamleleri '''1425''' yılından itibaren patlak verecek olan iç savaşı engelleyemedi. Veliaht prens [[Yoanni (IV.)]] ilk darbe girişimini fiilen başlattı, ancak başarılı olamayarak ülke dışına kaçtı. Ertesi yıl tüm çatışmaların odağında olan Bizanslı eşi öldü. Ancak bu gelişme de artık geri dönüşü olmayan süreci engelleyemedi. Son çare olarak, diplomatik evlilik bağlantılarıyla dış müttefik damatlar edinmeye girişti. Onlar da tahtını koruyabilmesi için yeterli olmadı. '''1428''' yılında, tüm yerli aristokrasinin desteğini arkasına alan veliaht prens oğlu ile [[Ahanta]] yakınlarında gerçekleşecek bir nihai hesaplaşma öncesinde, çadırında gerçekleşen bir suikast ile öldürüldü. <ref name=":0" /> |
==Kaynakça== | ==Kaynakça== | ||
| + | |||
| + | [[Kategori:Ulu Komnin Hanedanı]] | ||
05.49, 1 Şubat 2022 itibarı ile sayfanın şu anki hâli
Aleksi (IV.) Ulu Komnin (1382 - 1428) Trabzon İmparatorluğu'nun 19. hükümdarıdır.
İsmi
Kendi dönemindeki kayıtlarda adı; Latince: Alexius [Magnus] Comnenus, Rumca: Aleksios Megas Komninos, İtalyanca: Alessio [Mega] Komneno olarak geçer.
Hayatı
Trabzon imparatoru Manuel (III.)'in ilk eşi Gülhan Hatun'dan olma oğlu olarak 1382'de Trabzon'da doğdu.
1395 yılında 13 yaşındayken, doğum ismi hanedan geleneğinde uğurlu sayılan Aleksi ismiyle değiştirilerek veliaht prens ilan edildi. [1]
1415 yılı sonlarında başlayan Trabzon-Ceneviz savaşı ile iktidarı iyice zayıflamış olan ve aynı süreçte muhtemelen veba hastalığından ölen babasının yerine 5 Mart 1417 [2] tarihinde tahta geçti. İmparator ünvanı aldığında 35 yaşındaydı. Tahta çıktığında devam etmekte olan savaşta kaçınılmaz görünen hezimete engel olamadı. 30 Ekim 1417 tarihinde başkenti ablukaya alan Cenevizlerin ağır koşullarını kabul ederek bir ateşkes antlaşması imzaladı. 28 Şubat 1418 tarihinde Cenova'da imzalanan koşulları nispeten hafifletilmiş bir barış antlaşmasıyla da Cenevizlere ödenecek savaş tazminatı belirlendi. Karşılıklı olarak imzalanan belge, bedeli fındık ve Trabzon şarabı ile ödenmek üzere imzalanmış ilk ve tek savaş tazminatı sözleşmesi olarak tarihe geçti. [1]
Bizanslı eşinin etkisiyle olsa gerek, ezeli Trabzon-Bizans husumetinde nispeten daha pasif ve uzlaşmacı bir tutum sergiledi. Eşinin saraydaki Bizansvari faaliyetlerinden rahatsız olan yerli aristokrasi, veliaht prens olan oğlunu babasının bir an önce tahttan indirilmesi gerektiği konusunda ikna etmeye çalıştı. 1420'li yıllara gelindiğinde hem iç savaş ve darbe tehlikesiyle hem de Kırım üzerindeki ihtilaflar nedeniyle Cenevizlerle yeniden tırmanan gerginliklerle karşı karşıyaydı. Önce Cenevizlerle uzlaşarak Kırım sorununu geçici de olsa dondurdu. Ardından yayınladığı Faroz Fermanı ile yerli aristokrasiye örtülü bir gözdağı vermeye çalıştı. Ancak bu hamleleri 1425 yılından itibaren patlak verecek olan iç savaşı engelleyemedi. Veliaht prens Yoanni (IV.) ilk darbe girişimini fiilen başlattı, ancak başarılı olamayarak ülke dışına kaçtı. Ertesi yıl tüm çatışmaların odağında olan Bizanslı eşi öldü. Ancak bu gelişme de artık geri dönüşü olmayan süreci engelleyemedi. Son çare olarak, diplomatik evlilik bağlantılarıyla dış müttefik damatlar edinmeye girişti. Onlar da tahtını koruyabilmesi için yeterli olmadı. 1428 yılında, tüm yerli aristokrasinin desteğini arkasına alan veliaht prens oğlu ile Ahanta yakınlarında gerçekleşecek bir nihai hesaplaşma öncesinde, çadırında gerçekleşen bir suikast ile öldürüldü. [1]