Grigori Şoniadi

İran Ortaçağ'ında bir astronom.

Grigori Şoniadi (?<1250-1320) Trabzon uyruklu hekim ve astronomdur.

14. yüzyılın ilk çeyreğinde bilim, kültür ve sanat alanlarında tüm tarihinin zirvesini yaşayan Trabzon'da, astronomi çalışmalarının akademik boyuta taşınmasına ön ayak olmuş isimlerden biridir. Özellikle çevirileri, bir sonraki asırda, rönesans döneminde astronomi biliminin gelişiminde etkili olmuştur.

İsim

O dönemden kalma yazışmalarda (Rumca: Χιονιάδης) olarak kaydedilen ve ikinci bir örneği bulunamayan ilginç soyadının kökü [ŞONİ] "Kar" anlamına gelir.

Hayatı

Mektuplarından birinde, yaşlılığına ilişkin yaptığı bir yoruma dayanılarak 1250 yılndan önceki bir tarihte doğmuş olabileceği düşünülür, ancak doğum yeri bilinmemektedir.

Hayatının erken dönemlerine dair bir bilgi yoktur. İstanbul'da Bizans devleti vatandaşı olarak saray ve patrikhane çevresinde farklı görevler almış üst düzeyde bir memur iken 1280'li yıllardan itibaren astronomiyle ilgilenmeye başlamıştır. Bir süre sonra da o sıralarda özellikle aktif rasathaneleriyle o alanda en ileri seviyede olan İran'a gitmeye karar vermiştir.

İran'da mezhep çatışmalarının başlaması üzerine 1307 yılından itibaren orada toplayabildiği astronomi eserlerini Trabzon'a taşımaya başladı. Bu kitapların çoğu Şemseddin Buharî, Nasireddin Tusî, Hazinî, Şirvanî ve kendisinin de öğrencisi olduğu, Tebriz rasathanesi kurucusu Fahreddin Tebrizî gibi İranlı astronomlara aitti. Oradaki en büyük destekçisi olan İlhanlı başvezir Reşidüddin'in de gücünü kaybetmeye başlaması ve hayatının tehlikeye girmesi üzerine, kendisine yapılan teklifi kabul ederek Trabzon'a yerleşmeye karar verdi.

Kesin tarihi bilinmemekle birlikte, mektuplaşmalarının sona erdiği 1320 yılı civarında, Trabzon'da öldüğü düşünülür.

Eserleri

Şoniadi'nin, Tusî'nin bir eseri için yazdığı şerhteki çizimleri (1310)

Sadece bazı çevirileri ve şerhleri günümüze kadar ulaşabilmiştir.

Çeviri

• Eusebius Pamphili de Praeparatione Evangelica a Giorgio Trapezuntio traductus, Venezia, (1470)