Cumur

Cumur (Foto: Alper Kanca)

Muhlama, asıl olarak Doğu Karadeniz havzasının güney sahillerinde ve ayrıca bölgenin komşusu olan iç kesimlerde yaygın olarak tüketilen bir yemek türüdür. Tereyağı, un ve peynir ile yapılır.

İsim

Karakteristik -ma sonekli Türkçe yemek isimleri formu ile uyumludur. Trabzon'un batısında kalan sahil şeridinde, diğer Türkçe isimlendirmeleri olan "Kuymak" ve "Yağlaş" terimleri daha yaygındır.

Uzak geçmişi ve dolayısıyla arkaik bir yerli isimlendirmesinin varlığı ise henüz tam olarak bilinmemektedir. Ancak aynı bölgede Tzan kabilelerinin tarihsel yerleşim alanıyla tam olarak örtüşen Trabzon ve Rize'nin yüksek kesimlerinde, konuşulan dilden bağımsız olarak "havits" adıyla bilinmektedir. Öte yandan havits terimi Ermenice'de de benzer içeriğe sahip bazı yemek türleri için kullanılmaktadır. Bu ortak terminolojinin etkileşim yönünü ve kökenini belirleyebilmek ise daha fazla araştırma gerektirmektedir.

Tarih

Mısır bitkisinin bölgeye ulaşmasından önceki dönemlerde muhlama yapımında muhtemelen darı unu kullanılmaktaydı. Zira kadim dönemlerden beri Kolhis coğrafyasının temel tahılı olan darı bitkisi, geç 14. yüzyıl kayıtlarında dahi bölgede sevilerek tüketilen tek tahıl ürünüydü ve mısıra benzer şekilde kavrularak işlenmekteydi.

Bölgeye buğdayın yaygın olarak girişinden çok daha sonraki bir dönemde 17. yüzyılda ulaşan mısır bitkisi ise, yüksek verimi ve düşük üretim maliyeti sayesinde hızlı bir şekilde darının yerine ikame olmuştur. Böylelikle kadim çağlardan beri darı unuyla yapılmış olan tüm yerel unlu mamüllerde ve yemeklerde 19. yüzyıldan itibaren neredeyse tamamen mısır unu kullanımına geçilmiştir.

İçerik

Un dışında, muhlamanın diğer temel bileşenleri olan peynir ve tereyağı için, bölgeye özgü yerel otantik süt ürünleri tercih edilir. Bunlar genellikle yüksek rakımlı yaylalarda üretilirler ve bu yemeğe kendine has lezzetini veren asli içeriği oluştururlar. Bazı lokal muhlama çeşitlerinde ise kaymak, yoğurt gibi ek katkılar da kullanılır.

Tavsiyeler

• Nerede Yenilir? : Menülerinde Doğu Karadeniz mutfağına ağırlık veren lokantalarda genellikle her zaman bulunabilir.