Cumur

Cumur (Foto: Alper Kanca)

Cumur, Doğu Karadeniz havzasının güney sahillerinde ve ayrıca bölgenin komşusu olan iç kesimlerde yaygın olarak tüketilen bir yemek türüdür. Farklı yörelerde çeşitli ilave içerikler eklense de, esas olarak ekmek içi, tereyağı ve peynir ile yapılır.

İsim

Kelimenin kökeninin, ölü Tzan dilinde, "ezerek ufalamak" anlamındaki *Cum- fiil köküne dayanıyor olması muhtemeldir. Zira Tzan dilinin, günümüzde yaşayan en yakın akrabası olan Megrelce'de de, aynı kökten türemiş gibi görünen [CUMORUA] sözcüğü "ezerek ufalamak" ve "küçük lokmalar halinde hızla yemek" şeklinde iki anlam taşır ki ikisi de [CUMUR] için uyumludur. Aynı kökü paylaşan benzer anlamlarda sözcüklere, Kolhis coğrafyasına komşu bölgelerdeki diğer dillerde de rastlanması, bu terimin veya fiil kökünün ortak bir Paleo Kafkasik menşei de olabileceğine işaret eder.

Ayrıca farklı yörelerde, yerel aksan farklılıklarına bağlı olarak; Zumur, Çumur, Çimur şeklinde farklı telaffuzlarına da rastlanır.

Tarih

Mısır bitkisinin bölgeye ulaşmasından önceki dönemlerde muhlama yapımında muhtemelen darı unu kullanılmaktaydı. Zira kadim dönemlerden beri Kolhis coğrafyasının temel tahılı olan darı bitkisi, geç 14. yüzyıl kayıtlarında dahi bölgede sevilerek tüketilen tek tahıl ürünüydü ve mısıra benzer şekilde kavrularak işlenmekteydi.

Bölgeye buğdayın yaygın olarak girişinden çok daha sonraki bir dönemde 17. yüzyılda ulaşan mısır bitkisi ise, yüksek verimi ve düşük üretim maliyeti sayesinde hızlı bir şekilde darının yerine ikame olmuştur. Böylelikle kadim çağlardan beri darı unuyla yapılmış olan tüm yerel unlu mamüllerde ve yemeklerde 19. yüzyıldan itibaren neredeyse tamamen mısır unu kullanımına geçilmiştir.

İçerik

Un dışında, muhlamanın diğer temel bileşenleri olan peynir ve tereyağı için, bölgeye özgü yerel otantik süt ürünleri tercih edilir. Bunlar genellikle yüksek rakımlı yaylalarda üretilirler ve bu yemeğe kendine has lezzetini veren asli içeriği oluştururlar. Bazı lokal muhlama çeşitlerinde ise kaymak, yoğurt gibi ek katkılar da kullanılır.

Tavsiyeler

• Nerede Yenilir? : Menülerinde Doğu Karadeniz mutfağına ağırlık veren lokantalarda genellikle her zaman bulunabilir.