Livera

Livera, Maçka

Livera, Trabzon'un 25 km güneyinde, Maçka yakınlarında bir köydür.

İsim

Geçmiş devirlerde görülen "Divera/ Vivera/ Livera" şeklindeki farklı yazılışları, aynı bölgede benzerlerine rastlanan "-ERA" sonekli yerleşim yeri adlarıyla uyumlu görünür. Ancak muhtemelen yerli kökenli olan bu adın sözkökü veya anlamı henüz bilinmemektedir.

Tarih

Trabzon İmparatorluğu dönemi belgelerinde "Duvera" adıyla kayıtlıdır. Köye dair en eski atıf, Alâeddin Keykubad'ın 1222 yılındaki Trabzon kuşatmasına dair bir sonraki yüzyıla ait bir metinde bahsinin geçtiği aktarımlardır. İmparator Aleksi (III.) tarafından 1364 yılında çıkarılmış bir fermanda da tüm gelirleri ve vergi mükellefleri ile birlikte Sumela Manastırı hizmetine vakfedildiği görülür.

Osmanlı Sultanlığı egemenliği döneminde 1515 yılından itibaren yazılı kayıtlarda ismi sırasıyla "Divera, Vivera, Livera" şekillerinde bir dönüşüme uğramıştır. Kilise ve ruhban sınıfının köy üzerindeki tahakkümünde ise bir değişiklik olmamış, Osmanlı döneminin sonuna dek 550 sene boyunca aynı şekilde devam etmiştir.

Tavsiyeler

Livera Gözetleme Kulesi (14. yüzyıl)

Nerede Ne Görülür?

• Livera Gözetleme Kulesi: Köy yakınlarında kalıntıları görülebilecek olan bu tarihi eser, Trabzon İmparatorluğu döneminde yaygın olarak kullanılmış savunma yapılarından biridir. Bu tip gözetleme kuleleri kendi aralarında sesle veya ateş ışığı gibi görsel yöntemlerle haberleşerek hızlı bir iletişim ağı oluştururlardı. Bu kuleyle başkent arasındaki doğrudan iletişim ise muhtemelen eğitimli posta kuşları ile gerçekleşmekteydi. Zira İpek Yolu'nun Bayburt-Trabzon ana güzergahındaki önemli geçiş yerlerinden biri olan vadiye hakim konumu, aynı yolun askeri saldırılar için de kullanılması nedeniye başkentin savunması açısından oldukça önemliydi.

• Livera Köyü Özel Kütüphanesi: Trabzon tarihi üzerine araştırmaları ile tanınan yazar İlyas Karagöz'ün 7000 civarında kitabına ev sahipliği yapan ve kitapseverlere açık tutulan örnek bir girişimdir.

• Livera Kalandar Festivali: Her yıl 13 Ocak günü köy içinde düzenlenen Kalandar eğlenceleri, otantik görüntüleriyle büyük ilgi çekmektedir. Çoğu kez yanlış olarak, köyün 20. yüzyılın başında sona eren Ortodoks geçmişi ile ilgili olduğu zannedilseler de gerçekte bu etkinliklerin Semitik inançlarla bir ilişkisi yoktur. Sergilenen paganik ritüeller, öncesinde tamamen boşalmış ve terk edilmiş olan bu köye 1928 yılında daha doğudan Kolat Dağları'nın yüksek kesimlerinden afetzede olarak yerleştirilmiş yerli toplulukların kadim geleneklerinden kaynaklanır.

Önemli Kişiler

• Ğeorgi Amiruç (? <1410–1470> ?) Stratejist, diplomat, filozof, hezarfen.