Alano

Alano Sahod (Foto: Ekrem Hacıbektaşoğlu)

Alano, Trabzon'un 60 km doğusunda, Of kasabası yakınlarında yer alan ve Maki Deresi vadisi çevresinde kurulu bir grup köyden oluşan beldedir.

İsim

İsmin açılımı; [ALAN + O] şeklindedir ve muhtemelen, 15. yüzyıla dek Kuzeybatı Kafkasya'dan, Karadeniz'de Kırım sahillerine dek uzanan bölgede etkin olan Alan kavmi ile -etnik veya coğrafi açıdan- ilişkili bir "yabancı yerleşimci topluluk" kimliğini ifade eder. Tüm bölgede, özellikle Of Deresi ve çevresindeki vadilere özgü karakteristik bir "klan, kabile, topluluk" ismi kalıbı olarak ayrışan [ ... + O] formu ile uyumludur.

Tarih

Beldenin veya kapsadığı köylerden herhangi birinin ismi Trabzon İmparatorluğu kayıtlarında görülmez. Fakat erken Osmanlı egemenliği dönemindeki 1486 tarihli ilk kayıtlarda, beldenin muhtemelen en eski yerleşimleri olan Sahod ve Makod köyleri, "Alano Sahod ve Alano Makod" isimleriyle geçer. Bu da Alano'nun Osmanlı öncesinde de var olduğuna işaret eder. Ayrıca, mevcut ismiyle ilk iskan edildiği tarihin, Komnin Hanedanı'nın dönem dönem müttefiki ve vassalı olan Alania Prensliği'nin 15. yüzyıl başlarında Timur'un seferleriyle büyük ölçüde dağılmasından sonraki tarihlere denk gelmiş olabileceğini düşündürür. Zira yaşanan büyük yıkımların ardından Trabzon başkentine sığındığı bilinen Alan asilzadeleri ve Ortodoks ruhbanları dışında, onlarla birlikte gelen sınırlı sayıda Alan uyruklu sivil mültecilere de taşrada boş veya terk edilmiş bir vadinin yerleşim yeri olarak tahsis edilmiş olması ihtimal dahilindedir.

Öte yandan her ne kadar, Alano köylerine dair eski kayıtlarda rastlanan ve Kuzeybatı Kafkas kökenli izlenimi veren Abaza, Salt, Parçin gibi bazı yerli sülale adları da bu tahminleri destekler nitelikte olsa da, bahse konu sürecin kesin olarak doğrulanabilmesi, ancak Maki Deresi vadisindeki tüm Alano köylerinde sistemli bir genetik araştırma gerçekleştirilebilirse, mümkün olabilecektir.

17. yüzyıldan itibaren nüfusu giderek artan vadiye, Hankova, Miço ve Balaban köyleri de eklenmiş; Alano'yu oluşturan köylerden bir diğeri olan Ukşul ile vadinin daha yukarı kesimlerinde kalan Ancibrano ise ancak 18. yüzyıldan itibaren kayıtlarda görünmeye başlamıştır.

Önemli Kişiler

• Hamdi Alev Şamilof (1894-1969) Siyasetçi.