Hasan İzzettin Dinamo

Hasan İzzettin Dinamo

Hasan İzzetin Dinamo (1909-1989) Akçaabat doğumlu şair ve yazardır.

20. yüzyıl Türkçe edebiyatının en büyük romancılarından biridir.

Yaşamı

1909 yılında Akçaabat yakınlarındaki Ahanda köyünde doğdu

Aynı yıl, doğumundan hemen sonra İstanbul'a göç eden ailesi tarafından İstanbul'a götürüldü. 1912 yılında memleketlerine dönmeye karar verip yola çıkan aile, ancak Samsun'a kadar ulaşabildi ve oraya yerleşti. 1914 yılında babası ve ağabeyi askere alındı. Her ikisi de bir yıl sonra Sarıkamış'ta öldüler. Aynı sıralarda iki kardeşi de açlık nedeniyle öldü. İki sene sonra 8 yaşına bastığında ise bu kez annesini kaybetti. İki kız kardeşi ile birlikte İstanbul'da bir yetimhaneye yerleştirildi. 1923 yılına kadar farklı yetimhanelerde hayata tutunmaya çalıştı. Okuma yazmayı kendi çabasıyla erken yaşlarında öğrendiği için 2. sınıftan başladığı İlk öğrenimini de bu süreçte tamamladı. Ardından Orta öğrenimi için Amasya'da bir başka yetimhaneye gönderildi. Orada 17 yaşında okulundan mezun olduğu yıl ilk şiiri yayınlandı. Sonrasında sırasıyla, önce Öğretmen Okulunu bitirdi, peşinden Ankara'da Eğitim Enstitüsü'nün Resim bölümüne yazıldı.

İlk tutuklanmasını, mezuniyetine kısa bir süre kala 24 Nisan 1935 tarihinde, işçilere ve köylülere hitaben kaleme aldığı bir örgütlenme çağrısı bildirisi nedeniyle yaşadı. Evindeki aramalarda, beş sene öncesinde yazdığı ama yayınlamadığı "Tren" isimli, çok tehlikeli bulunan bir siyasi şiiri de ele geçirilince, Komünizm propagagandası suçlamasıyla toplamda 4 yıla mahkum oldu. Davaya konu olan şiirine el konularak tüm kopyaları imha edildi. 1939 senesine kadar Ankara Cebeci cezaevinde hapis yattı. Öğretmenlik hakkından ve kamu hizmetlerinden men edildi.

Tutsaklık yılları boyunca yazdığı ondan fazla romanının, birkaç oyununun ve yüzlerce şiirinin bulunduğu valizi tren yolculuğu sırasında çalındı. Bu olay nedeniyle yaşadığı travmayı ömrünün sonuna dek dile getirdi. Kaybolan, el konulan ve yok edilen tüm şiirleri için daha sonra “Yitik Şiirlerime Ağıt” isimli dizeleri yazacak, ayrıca kaybettiği o eserlerinin acısını şu sözlerle de dile getirecekti:

"...Onlar hep yürekler acısı. Bakmayın, ben bütün hayatımı çaldırdım. Hiç yazılmamış, basılmamış şiirler[imi], yahut kaybettiklerimi tekrar anımsayarak yazmaya çalışmışımdır..."

Tahliyesinden iki yıl kadar sonra, 22 Mayıs 1941 tarihinde TKP Merkez Komite üyesi Halil Yalçınkaya'nın kızı ile evlendi. Bir evde kıyılan nikahı, dönemin önde gelen Marksist aydınlarının tarihi bir buluşması oldu aynı zamanda.

'1971 ve 1980 darbeleri döneminden de ilk gözaltına alınması gerekenler listesindeydi. Büyük kısmı yoksulluk içinde geçen yaşamının son yıllarını kendi köşesinde unutulmuş ve yayımcılık dünyasından dışlanmış bir yazar olarak geçirdi, anılarını yazdı.

20 Haziran 1989 tarihinde İstanbul'da öldü.

Eserleri

• Şiir:
• Deniz Feneri (1937)
• Karacaahmet Senfonisi (1960)
• Özgürlük Türküsü (1971)
• Mapushanemden Şiirler (1974)
• Sürgün Şiirleri (1975)
• Gecekondumdan Şiirler (1976)
• Çoban Şiirleri (1982)
• Nazım'dan Meltemler (1989)
• Tuyuğlar (1990)

• Roman:
• Kutsal İsyan (8 Cilt) (1966-1968)
• Ateş Yılları (1968)
• Savaş ve Açlar (1968)
• Kutsal Barış (7 Cilt) (1972-1976)
• Öksüz Musa (1973)
• Musa'nın Mapushanesi (1974)
• Koyun Baba (1976)
• Musa'nın Gecekondusu (1976)
• Türk Kelebeği (1981)
• Açlık (1982)
• Adalet Sıtması (1983)
• Anadolu'da Bir Yunan Askeri (1988)

• Öykü:
• Savaşta Çocuklar (1981)

• Anı:
• 6-7 Eylül Kasırgası (1971)
• 2. Dünya Savaşı'ndan Edebiyat Anıları (1984)
• TKP ve Aydınlar (1989)