Trabzon Asperi

Trabzon Asperi (J. Paul Getty Müzesi, Los Angeles)

Trabzon İmparatorluğu'nun resmî para birimidir.

Tedavüle girdiği 13. yüzyıldan itibaren, İpek Yolu ticareti ile Britanya adalarından Orta Asya'ya dek geniş bir alanda 250 yıl boyunca dolaşımda olmuştur.

İsim

Latince "parlak, metalik beyaz" anlamındaki [ASPER] sözcüğü, Avrupa Orta Çağı'nda genellikle gümüş sikkeleri ifade eden yaygın bir terime dönüşmüştür. Osmanlıların aynı anlamda kullandığı [AKÇE] terimi de aynı sözcüğün Türkçedeki karşılığıdır.

Tarih

Başkent yakınlarındaki gümüş madenlerinin hammadde sürekliliği sağlayabilmesi nedeniyle, ülkenin temel para birimi olan teklik Trabzon asperleri daima gümüşten kesilirdi. Erken dönemlerde kullanımda olan yarım ve çeyreklik sikkeler ise bronzdu. Bunların dışında, nadiren ve sadece yüksek bedelli ödemelerde kullanılan külçe ebatlarında bir diğer gümüş ödeme aracı ise Somia olarak adlandırılırdı.

1292 yılında bir süre Trabzon'da bulunan İngiliz elçilik heyetinin arşivinden günümüze ulaşmış olan günlük masraf listeleri, Trabzon Asperi'nin o dönemdeki alım gücüne dair ilk elden veriler içerir. Zira, bu listelerde ayrıntılı dökümü verilen tüm ürün ve hizmetlerin maliyetleri Trabzon Asperi cinsinden kaydedilmişti. Örneğin; 1 keçi için 2,50TA, 1 takım keten elbise için 9,00TA, 1 kap öküz dili salamurası için ise 8,00TA ödemek gerekiyordu.