Araklı

Araklı Burnu mevkii

Doğu Karadeniz'in güney sahillerinde, Sürmene'nin 5 km batısında yer alan bir kasabadır.

İsim

Mevcut isimle ilgili en eski atıf, orijinal içeriği 15. yüzyıla ait olduğu düşünülen bir Trabzon İmparatorluğu fermanı kopyasında yer alır. Bu belgede "Heraklia" şeklinde ve Sürmene bandonuna bağlı bir köyün adı olarak geçer. İsim bu haliyle -koyulduğu döneme göre- Latince veya Rumca "Herakli'nin yeri" anlamıyla açıklanabilir. Ancak yer ile ilişkilendirilenin hangi Herakli olduğuna dair bir kayıt yoktur.

Günümüze ulaştığı haliyle Araklı isimlendirmesi ise, erken Osmanlı döneminde, o çevrede büyük ölçekte gerçekleştiği bilinen şarap ve rakı üretimine atfen, aynı ismin halk etimolojisi yolu ile [ARAK + LI > ARAKLI] olarak yakıştırılarak dönüştürülmesi ile ortaya çıkmıştır. Bu isimlendirmenin kökü olan [ARAK] ise genel olarak damıtılmış içkileri, özelde ise rakıyı ifade eden Osmanlıca bir terimdir.

Tarih

Trabzon İmparatorluğu döneminde, bugünkü Araklı Burnu mevkiinde Sürmene bandonuna bağlı küçük bir köy idi. Bandon merkezi olan eski Sürmene ise onun hemen doğusunda, ismini aldığı Sürmene deresinin ağzında, erken Roma döneminde kurulmuş bir yerleşimdi.

Osmanlı döneminde de benzer şekilde bağlı olmaya devam ettiği bu kasabanın 19. yüzyılda yaşanan kanlı ayaklanmalar sonucunda tamamen yakılıp yıkılması sonrasında, 5 km kadar doğuya Manaho deresi ağzındaki Humurgân mevkiine taşınması üzerine, tamamen terk edilmiş olan eski yeri bir süre sonra oraya en yakın yerleşim olan Araklı köyünün adı ile anılmaya başlandı. Sürmene Deresi'nin ismi ise "Karadere" olarak değiştirildi. Aradan bir süre daha geçtikten sonra, akarsu ağzındaki yerleşim tekrar yoğunlaşmaya başladı ve tekrar bir kasaba halini aldı. Ancak ortaya çıkan yeni kasaba bu kez yakınındaki köyün adını alarak Araklı olarak olarak isimlendirildi.

Tavsiyeler

• Nerede ne görülür? : Kasaba'nın 50 km kadar güneyinde Kolat Dağları zirvelerinde yer alan Salarot, Goleren ve Balahor gibi yaylalarının, henüz beton istilasına uğramamış kesimleri özellikle yaz aylarında oldukça ilgi görür.