Çapula

İmparator ve kırmızı çapulaları. (Trabzon İskendernamesi f.142v)

Çapula, kadim Kolhis coğrafyasına özgü bir geleneksel ayakkabı stilidir. Sivri uçlu ve bağcıksızdır. Genellikle arkasına basılarak terlik tarzında kullanılır. Komşu kültürlerde, aynı adla veya "Laz pabucu" gibi isimlendirmelerle tanınır. Geçmişte yayılım alanı Doğu Karadeniz ile kültürel etkileşimi veya göç ilişkisi bulunan bölgelere dek uzanmıştır.

Tarihi

İsminin kadim köklerine rağmen, günümüze ulaşan biçimini hangi dönemde aldığını kestirebilmek güçtür. Ancak 14. yüzyıla ait Trabzon İskendernamesi çizimlerinde, dönemin imparatorunu betimlediği düşünülen figürlerin ayağında kırmızı renkli çapula tarzı ayakkabılar görülmektedir. O devirde hükümdar ve hanedan üyelerinin çizmeleri, ayakkabıları genel teamül gereği kırmızı renkli olurdu.

Çapulanın yaygın kullanımında tercih edilen renk ise genellikle siyahtı. Üst kısmı, yumuşatılmış keçi derisinden mamül bir sahtiyandan, tabanı ise "gön" adı verilen kalın bir köseleden yapılırdı. Ucu uzun ve sivriydi. Bazı tasarımlarda bu uç geriye doğru kıvrılıp üst kısma iliştirilirdi. Arkası oldukça yüksek kesimli olmakla birlikte, bunun nedeni kullanımda rahatlıkla içe doğru kıvrılarak üzerine basılabilmesi içindi ve bu adettendi. Çapula; revaçta olduğu devirlerde kudret, asalet, varlık ve itibar göstergesi olarak kabul edilirdi.

Özgün malzemelerle ve geleneksel yöntemlerle üretimi 20. yüzyıl başlarına dek devam etmiştir. Daha sonraları ise tasarımı modern giyim tarzıyla daha uyumlu şekilde revize edilmiştir. Burnu düzleştirilerek modernize edilmiş standart topuklu bazı yeni modelleri günümüzde halen bazı yerel imalatçılar tarafından üretilmektedir.