Cemal Reşit Eyüboğlu
Cemal Reşit Eyüboğlu (1906-1988) Akçaabat doğumlu hukukçu, yayımcı ve siyasetçidir.
Türkiye'de 1960'lı yıllarda özellikle parlamento, bürokrasi ve ordu içindeki ilerici, sol muhalif eğilimlere "yön" veren en önemli isimlerden biridir. Bu amaca yönelik organizasyonlarda genellikle arka planda koordinasyon görevini üstlenmiş, öne çıkmayı tercih etmemiştir.
Hayatı
1906 yılında Akçaabat'ta doğdu.
İlkokulu İstanbul'da, ortaokul ve liseyi Trabzon’da okudu. 1930 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdikten sonra Sorbonne Üniversitesinde Maliye doktorası yaptı. Ardından bir süre Maliye Bakanlığı bünyesinde müfettişlik ve müdürlük görevlerinde bulundu.
1945 yılında yayımlanan bir makalesinde, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Anadolu'ya yerleştirilen Balkan göçmenlerine bedelsiz devlet arazileri dağıtılırken, Anadolu'nun yerlisi olan topraksız köylülere aynı ölçüde destek verilmediğini rakamlarla ortaya koyarak, ilk kez dikkatleri üzerine çekti.[1]
1950 seçimlerinde CHP listesinden milletvekili aday oldu. Çocukluk arkadaşı Zeki Baştımar'ın kuzeni olan Ahmet Saffet Baştımar ile birlikte Trabzon'dan meclise giren CHP milletvekilleri arasında yer aldı. Parti içi sosyalist eğilimli sol muhalefetin sözcülerinden biri oldu. Millet Meclisi'nde Arapça ezanın yeniden serbest bırakılması için 16 Haziran 1950 günü yapılan görüşmeler sırasında, "isteyenin istediği dilde ezan okuyabilmesi gerektiğini, kendisinin ve arkadaşlarının bu yasağın kaldırılmasına karşı çıkmayacaklarını" açıklayarak, partisi açısından oldukça şaşırtıcı bir çıkışa daha imza attı.
1959'da Zeki Baştımar ile birlikte İstanbul, Divanyolu'nda Yeni Gün Yayınevi’ni kurdu.
20 Aralık 1961 tarihinde Doğan Avcıoğlu ile birlikte Yön dergisini kurdu.[2]
21 Ocak 1988’de Ankara’da öldü.
Kaynakça
- ↑ Cemal Reşit Eyüpoğlu (1945) "Toprak Kanunu ve Toprak Meselelerimiz" s.20-25
- ↑ Gökhan Atılgan (2017) "Yön-Devrim Hareketi: Kemalizm ile Marksizm Arasında Geleneksel Aydınlar"